“De memoires van Yasuaki Yamashita zullen het bewustzijn over de hel op aarde vergroten”

▲ Voorzijde van het vliegtuig met de bijnaam Bockscar , waaruit de atoombom Fat Man werd gedropt, die op 9 augustus 1945 de Japanse stad Nagasaki verwoestte. Foto genomen op 26 maart 1946. Foto Ap

Omar González Morales

Krant La Jornada, woensdag 6 augustus 2025, p. 2

Tachtig jaar geleden werd de atoombom Little Boy op Hiroshima gegooid. Op 9 augustus 1945 werd een andere bom, Fat Man , op Nagasaki gegooid. De aanslagen van de Amerikaanse overheid waren bedoeld om de Japanse burgerbevolking uit te roeien, aldus Sergio Hernández Galindo, een historicus gespecialiseerd in Japan en lid van de afdeling Historische Studies van het Nationaal Instituut voor Antropologie en Geschiedenis (INAH).

In een interview met La Jornada besprak de specialist de verhalen van twee overlevenden van de tragedie die in Mexico wonen. Daarbij benadrukte hij hoe belangrijk het is dat jongeren de aanhoudende wereldwijde dreiging begrijpen en welke rol Mexico speelt als tegenstander van kernwapens.

Het is een fundamenteel probleem gezien de huidige context; het publiek moet beseffen dat er verklaringen zijn van regeringen, zoals de Verenigde Staten, die atoomonderzeeërs naar Rusland sturen, met het risico op nucleaire vernietiging. En natuurlijk de tragedie van genocide door de Israëlische regering op het Palestijnse volk. Laten we ook niet vergeten dat India en Pakistan over deze wapens beschikken en met elkaar in conflict zijn. De situatie op milieugebied is vandaag de dag veel complexer dan 80 jaar geleden , aldus Hernández Galindo.

Voor de expert is het risico van een kernoorlog nog steeds aanwezig: het is geen ding uit het verleden, het is het heden. Het is een crisis voor de mensheid. We hebben het over bommen die nu beschikbaar zijn en duizend keer krachtiger zijn dan die welke op Japan zijn gegooid. Zelfs het gebruik van deze massavernietigingswapens laat zien dat de oorlog zich in een andere context zou afspelen, een context die het Japanse volk wilde zien verdwijnen. Uit die tragedie ontstond de noodzaak om niet alleen na te denken over oorlog, maar ook over het belang van vrede .

Twee verhalen getuigen van deze strijd. Het eerste is dat van Yasuaki Yamashita, die de bomaanslag op Nagasaki overleefde dankzij de bescherming van zijn moeder. Zij was zijn schild. Naast de verwondingen door de explosie, leed hij aan stralingsschade en werd hij vervolgens gediscrimineerd door de Japanse samenleving. Zijn toevluchtsoord, net als dat van vele andere slachtoffers van andere tragedies, was Mexico.

In dit land vond Yasuaki Yamashita meer dan alleen een thuis, maar ook een toevluchtsoord. Hij kreeg geen kinderen vanwege het risico op straling, omdat hij zich zorgen maakte over de genetische schade die ze zouden oplopen. Hij maakte altijd deel uit van de gemeenschap hier. Hij wilde nooit meer terug naar Japan. Yamashita's moeder stierf tien jaar na de explosie aan kanker , legde de expert uit.

Sinds 1995 geeft Yamashita lezingen over zijn ervaringen: "We moeten met jongeren praten, zodat ze de verschrikkingen van de overlevenden leren kennen. Gelukkig luisteren mensen naar ons en is er materiaal beschikbaar, zoals lezingen en het boek Hibakusha: Getuigenis van Yasuaki Yamashita (uitgegeven door Fondo de Cultura Económica), dat ons helpt de slachtoffers te begrijpen en te beseffen dat ze getekend zijn," aldus Sergio Hernández.

Een ander getuigenis is dat van de familie van Conchita Hiramuro, de dochter van een Japanse immigrant die in Guadalajara woonde en in 1940 naar Hiroshima verhuisde. Omringd door oorlog was ontsnappen onmogelijk; ze had echter het geluk de bomaanslag te overleven, waarbij onmiddellijk 70.000 mensen omkwamen. De nachtmerrie ging verder met hongersnood en ellende: door gebrek aan voedsel, medicijnen en kleding moesten de inwoners zelfs de bladeren van bomen eten om te overleven. Conchita Hiramuro keerde in 1950 terug naar Mexico en vestigde zich in Guadalajara, waar ze nog steeds woont.

Verdrag tegen de nucleaire dreiging

Ons land speelt een belangrijke rol in de strijd tegen de verspreiding van atoombommen, dankzij de ondertekening van het Verdrag van Tlatelolco in 1967, dat tot stand kwam na de Cubacrisis tussen de Verenigde Staten, de Sovjet-Unie en Cuba. Het pact was een verbintenis tussen de lidstaten om nooit kernwapens te bezitten of te gebruiken in Latijns-Amerika en het Caribisch gebied.

Het moet herhaaldelijk benadrukt worden: dit is niet iets dat ons niet aangaat, het is niet iets dat elders gebeurt, maar het impliceert de vernietiging van een hele regio. De Mexicaanse verklaring in dat verdrag was fundamenteel, een zeer belangrijke stap , benadrukte de historicus van INAH.

In 2024 werd de Nobelprijs voor de Vrede toegekend aan de Nihon Hidankyo-organisatie, een groep overlevenden van de atoombom die zich blijft inzetten tegen de verspreiding van kernwapens. Sergio Hernández stelt dat de prijs van groot belang was omdat hij oproept tot bezinning "over het bestaan van een groep die strijdt om aan te geven dat de mensheid mogelijk met uitsterven wordt bedreigd."

De prijs voor die organisatie doet ons beseffen hoe belangrijk wereldvrede is en dat alle landen het probleem moeten accepteren. Vandaag de dag galmen de oorlogstrommels over de hele wereld. De overlevenden benadrukten dat het niet alleen voor hen is; de strijd is er om te zorgen dat degenen die ons horen, kunnen overleven.

Yasuaki Yamashita en historicus Sergio Hernández Galindo houden regelmatig conferenties om het publiek toe te spreken. Dit jaar hielden ze ze in San Luis Potosí, Baja California, Guanajuato, Mexico City, Puebla en Chiapas.

Vandaag treden ze om 12.00 uur op in de Bibliotheekbrug van de Metropolitan Autonomous University, Cuajimalpa Unit. Donderdag presenteren ze een speciaal programma op Radio INAH en zaterdag om 13.00 uur zijn ze te gast in de Xavier Villaurrutia-zaal van het Centro Cultural del Bosque voor het toneelstuk "Las niñas y los niños de papel" (Papieren meisjes en jongens ), gebaseerd op de ervaringen van kinderen die nucleaire barbarij hebben overleefd. Yasuaki Yamashita vertelt hun verhaal.

Ik heb hoop in Yasuaki's visie, dat zijn herinneringen en de pijn van zijn herinneringen zullen bijdragen aan bewustwording. Ik heb er vertrouwen in dat er mensen zijn die die hel op aarde niet meer willen zien gebeuren. In mijn rol als docent heb ik die verantwoordelijkheid: nieuwe generaties onderwijzen over de verschrikkelijke gevolgen van kernwapens , concludeerde de antropoloog.

▲ De Amerikaanse danseres Annie Rigney treedt morgen op tijdens de openingsceremonie van FIDCDMX in het Raúl Flores Canelo Theater in Cenart. Foto: Brian Pollock/met dank aan de organisatoren

Fabiola Palapa Quijas

Krant La Jornada, woensdag 6 augustus 2025, p. 3

Met artiesten uit de Verenigde Staten, Argentinië, Letland, El Salvador, Duitsland, Puerto Rico, Frankrijk, Denemarken, Ierland, Australië, Polen, Cuba, Canada en Japan vindt het Internationaal Festival voor Hedendaagse Dans van Mexico-Stad (FIDCDMX) plaats. Dankzij de diversiteit aan locaties en gepresenteerde projecten is het de afgelopen tien jaar uitgegroeid tot het belangrijkste culturele en dansuitwisselingscentrum van het land.

Van morgen tot en met de 17e vindt het festival plaats op verschillende locaties in de hoofdstad , zodat het publiek kennis kan maken met dans die aan de andere kant van de wereld wordt uitgevoerd en verbindingen kan leggen. Bovendien vertellen de deelnemende artiesten altijd over wat hen omringt of raakt, wat hen beweegt, en dit biedt een kijkje in een wereldwijde horizon , aldus Rodrigo González, co-directeur van het dansevenement met Raúl Tamez, in een interview.

Hij legde uit dat het festival sinds de oprichting als hoofddoel heeft om de internationale artistieke uitwisseling te bevorderen en de diversiteit van innovatieve en rigoureuze podiumkunsten te verspreiden, met een grote betrokkenheid bij het lichaam en de hedendaagse creatie.

González voegde eraan toe dat het festival hedendaagse dans in Mexico-Stad zichtbaarheid geeft en een mooi moment is voor het publiek om dichterbij te komen, omdat mensen soms onbekend zijn met deze discipline omdat ze het gevoel hebben dat ze het niet begrijpen of dat het hen niet aanspreekt, of omdat ze alleen maar voorstellen hebben gezien waarmee ze zich niet verbonden voelen. Deze ontmoeting is een kans om dit geweldige panorama te zien, naast het feit dat mensen het interessant vinden om kunstenaars uit andere landen te zien .

Dit jaar reikt de FIDCDMX (Family Dance Association) de Luis Fandiño-medaille uit aan de gerenommeerde danser en choreograaf Omar Carrum voor zijn uitstekende carrière en bijdragen aan de hedendaagse dans in Mexico en de rest van de wereld. Carrum heeft een belangrijke rol gespeeld in de opleiding van verschillende generaties dansers, samen met Claudia Lavista en Víctor Manuel Ruiz aan de Delphi School. Als choreograaf heeft hij talloze werken op zijn naam staan en is hij nog steeds zeer actief in Mexico en andere landen zoals Praag en Colombia. "Je kunt hem nog steeds met grote vaardigheid op het podium zien, en in elk van zijn choreografieën vindt hij zichzelf opnieuw uit, genereert hij nieuwe talen en is hij voortdurend bezig met onderzoek ", aldus Carrum.

Onder de dansers die op het festival zullen optreden, bevindt zich Mufutau Yusuf, een in Nigeria geboren danser die het werk Impasse zal uitvoeren, vol rauwe fysiek en emotionele intensiteit . Hij vertegenwoordigt Ierland en heeft bij grote gezelschappen gedanst.

In zijn werk verwerkt hij aspecten van zijn cultuur en Afrikaanse dansen en toont hij een hedendaagse kant van zijn tradities , aldus González.

De co-directeur van het festival gaf aan dat Mexico vertegenwoordigd zal worden door grote makers, zoals Yuridia Ortega, die het stuk Noche zal uitvoeren. Dit stuk gaat over het proces van voortdurende transformatie: als je denkt dat je niet verder kunt, is er altijd iets dat verandering en evolutie op gang brengt .

Choreografe Isabel Beteta maakt ook deel uit van de cast van de artistieke bijeenkomst. Haar werk " Desapego " is geïnspireerd op de tarotkaart Kluizenaar, die het moment vertegenwoordigt waarop iemand introspectieve gedachten ervaart.

Het is zeer bevredigend om deze communicatiebrug tussen artiesten uit verschillende landen te openen en vervolgens projecten te genereren die verder gaan dan het festival .

De activiteiten van FIDCDMX vinden plaats in de danstheaters van het Centro Cultural del Bosque, het Raúl Flores Canelo Theater in Cenart, het Esperanza Iris Theater en het Cultureel Centrum van Spanje in Mexico.

Fabiola Palapa Quijas

Krant La Jornada, woensdag 6 augustus 2025, p. 3

Rolando Beattie, winnaar van de José Limón Nationale Prijs voor Hedendaagse Dans 2025, gaf in een interview aan dat zijn creaties divers zijn, maar altijd gericht op onderzoeks- en verkenningsprocessen. Ik ben erg geïnteresseerd in processen. Ik heb verschillende methodologieën stapsgewijs ontwikkeld .

Een van de uitdagingen die hij zichzelf op een bepaald moment in zijn carrière stelde, was het creëren van stukken die afzonderlijk of in harmonie konden worden uitgevoerd, omdat dat een zeer specifieke, rigoureuze en energieke ruimtelijk-temporele benadering vereiste. "Ik heb ook werken gecomponeerd met vier gezelschappen, met casts van 10 tot 14 dansers, afzonderlijk uitgevoerd en vervolgens allemaal samen – dat was een hele ervaring ," herinnert Beattie zich.

De maker gaf aan dat hij zichzelf graag verschillende uitdagingen stelt met betrekking tot de ruimte en de handeling, het denken, wat zijn eerste geleide fysieke handeling is, alsof het een gedachtepartituur is, zodat de beweging niet alleen de taal en de handelingen van de scène gehoorzaamt, maar ook voortkomt uit een discours van een persoonlijke monoloog .

Het meest recente theatervoorstel van de kunstenaar, Blindness-You have 2 seconds to think about it-2 seconds , is het resultaat van een diepgaande verkenning van menselijke relaties, die zijn groep, Rolando Beattie Contemporary Dance Ensemble, morgen om 20.00 uur presenteert in het Palacio de Bellas Artes, ter afsluiting van het Diverse Dances: Diverse Bodies -seizoen.

Het werk legt verlangen en hunkering vast als drijvende krachten achter een onophoudelijke zoektocht naar een ontmoeting met de ander, gereduceerd tot een ontwrichte en onhandige poging door het onvermogen om verder te kijken dan zichzelf. Woestheid als een ongeopenbaarde, onmerkbare brutaliteit, in winterslaap, in rust; als een stigma, onherroepelijk , verklaart de auteur.

Het stuk wordt uitgevoerd door negen dansers van het gezelschap dat in 2005 werd opgericht en gevestigd is in Oaxaca de Juárez: Abraham Rodríguez, Armando Estrada, Carla Pais, César Castellanos, Estefanía Olivo, Jezmín Fenochio, Martín González, Miriam García en Zaid González.

Lichaam-gedachte-emotie

Voor Beattie construeert dans haar poëtische perspectief vanuit een ondeelbare drie-eenheid: lichaam-gedachte-emotie . Het is een voorstel dat danskunst combineert met theatrale taal en visuele poëzie. Het is een onconventioneel stuk dat de onvermijdelijke kloof tussen twee lichamen weerspiegelt.

Verder adviseert hij: "Je moet je laten meeslepen door de poëtische taal die wordt opgebouwd door de bewegende lichamen van de performers. Hun vaardigheden en talenten – het resultaat van een diepgaande en rigoureuze training – maken het mogelijk om een band van poëtische en gevoelige waardering met de toeschouwer op te bouwen, die verder gaat dan een rationele lezing."

Wat betreft de evolutie van de hedendaagse dans in Oaxaca en Mexico, heeft Beattie een optimistische kijk. De nationale dansscene wordt bevolkt door duizenden dansers met steeds verfijndere technieken en een enthousiaste houding. "Het is een bemoedigende visie ", vertelde hij aan La Jornada . Hij benadrukte de veerkracht en strijdlust van de dansers, evenals de technische en poëtische evolutie van de discipline, waardoor de groepen indrukwekkende vaardigheden hebben ontwikkeld en choreografen krachtige en meeslepende stukken hebben kunnen produceren.

Beattie volgde eind jaren zeventig een opleiding in theater, dans en communicatie in Monterrey, maar ontdekte tien jaar later zijn roeping als danser. Hij speelde in meer dan 4000 voorstellingen en componeerde bijna 200 choreografieën. Hij was solist en auteur van acht solovoorstellingen.

Afgelopen mei werd hem door het federale Ministerie van Cultuur en de regering van Sinaloa de Nationale Prijs voor Hedendaagse Dans José Limón 2025 toegekend voor zijn carrière die meer dan veertig jaar beslaat, gekenmerkt door een omvangrijk choreografisch oeuvre en een vernieuwende benadering van de hedendaagse Mexicaanse dans , naast zijn werk als mentor voor verschillende generaties.

Blindness-You Have 2 Seconds to Think About It-2 Seconds wordt morgen gepresenteerd in het Paleis voor Schone Kunsten.

Vrolijke MacMasters

Krant La Jornada, woensdag 6 augustus 2025, p. 4

De Nationale Beurs voor Inheemse Talen (FLIN) heeft zich tijdens haar uitzendingen gericht op het bereiken van zowel instellingen als de bevolking in het algemeen, om ideologieën en bewustzijn te veranderen. "We weten dat er in Mexico nog steeds sprake is van discriminatie tegen de inheemse bevolking, van denkwijzen die hun talen als inferieur beschouwen en ze zelfs dialecten noemen ", zegt Almandina Cárdenas Demay, algemeen coördinator taalbeleid bij het Nationaal Instituut voor Inheemse Talen (INALI).

Aan de vooravond van de negende FLIN-uitzending, op de 8e, 9e en 10e, op drie locaties, merkt de ambtenaar op dat een toenemend aantal instellingen heeft samengewerkt, niet alleen uit de culturele sector. Dit jaar zullen bijvoorbeeld het Secretariaat voor Wetenschap, Geesteswetenschappen, Technologie en Innovatie en het Secretariaat voor Openbaar Onderwijs aanwezig zijn, net als in eerdere uitzendingen, evenals instellingen uit de justitiële sector. Zo ontdekken veel instellingen het werk van INALI, leren ze over het belang van taaldiversiteit en de acties die worden ondernomen om deze te bevorderen; beetje bij beetje worden ze bondgenoten van de zaak .

Naast de impact die het heeft op instellingen en het publiek, dient FLIN als referentiepunt voor sprekers en promotors van hun talen, die zich vertegenwoordigd en zichtbaar gemaakt voelen . Er wordt materiaal gegenereerd dat ze later kunnen gebruiken om hun werk voort te zetten en hun taal en beleid ten gunste van meertaligheid te promoten , aldus de specialist in Indo-Amerikaanse taalkunde.

Pluriversen

Onder het thema Pluriversos: Inheemse vrouwen in het hedendaagse Mexico herdenkt de FLIN-editie van 2025 het Jaar van de Inheemse Vrouw en vindt plaats in het kader van de Internationale Dag van de Inheemse Volkeren en het Internationale Decennium van de Inheemse Talen 2022-2032. Het brede en diverse programma draait om vrouwen.

Er worden initiatieven en projecten vanuit de gemeenschap gepresenteerd, samen met discussies, rondetafelgesprekken en conferenties, waarvan sommige in inheemse talen met simultaanvertaling. Artistieke evenementen, zowel muzikaal als poëtisch, omvatten verhalende content, een filmreeks over inheemse gemeenschappen met een meerderheid aan vrouwelijke makers, en een tentoonstelling van ambachtelijke producten en traditionele gerechten die te koop zijn.

Bijna 200 mensen zullen aan de activiteiten deelnemen, verdeeld over 36 artistieke groepen. Veel van de deelnemers zullen vrouwen zijn, met wie we hebben samengewerkt en projecten hebben gedeeld, of van wie we hun werk kennen en weten dat ze een belangrijke bijdrage leveren aan de bevordering van meertaligheid in Mexico , legt Cárdenas Demay uit.

De belangrijkste locaties zijn het Nationaal Museum voor Populaire Culturen en het Nationaal Kunstcentrum, waarvan het Blas Galindo Auditorium de concerten "Sonoridades Viva (Levende Klanken )" (zaterdag 9) zal huisvesten – met Irma Pineda, Briceida Cuevas en Ruperta Bautista – en "Raíz y Fusion Sonido" (Roots en Geluidsfusie ) (zondag 10), die nieuwe generaties inheemse makers in het zonnetje zullen zetten. Bij deze gelegenheid zal het kantoor van de burgemeester van Tlalpan aanwezig zijn met activiteiten in het Historisch Museum van Tlalpan en de bioscoop Villa Olímpica.

Wat de bijdrage van FLIN betreft, is het interessant om te zien hoe het bereik ervan elk jaar toeneemt, zowel fysiek als virtueel , merkt Cárdenas Demay op. Tijdens de acht uitzendingen vonden er meer dan 700 activiteiten plaats, waaraan ongeveer 200 taalvarianten deelnamen. Ik zeg varianten en niet talen, want het zou bijvoorbeeld Centraal-Nahuatl en Veracruz-Nahuatl kunnen zijn.

Net als voorgaande jaren biedt de beurs workshops aan om het bewustzijn over het leren van de talen van inheemse gemeenschappen te vergroten: een meertalige recreatieve workshop in Otomi, Nahuatl en Mixe; een workshop Nahuatl en een workshop Chinees-Engels. Bij INALI zijn we bezig met het opzetten van een microsite op onze institutionele website om het onderwijs in inheemse talen te promoten. Er is veel aanbod, zowel van interculturele universiteiten als van zelfstandig werkende individuen; er is echter geen verbinding tussen vraag en aanbod. We zullen de FLIN gebruiken om het reeds geïdentificeerde aanbod onder de aandacht te brengen en een platform te creëren voor het grote publiek dat meer wil weten over een cursus in een inheemse taal .

▲ Het Maskerfestival in Porto Novo, Benin, is een spektakel dat de geschiedenis en tradities van de voodoo-religie, de meest emblematische religie van dat Afrikaanse land, in ere houdt. Naast het handwerk vonden er afgelopen weekend ook seminars, concerten en tentoonstellingen over de geschiedenis van het land plaats. Foto: Xinhua

Krant La Jornada, woensdag 6 augustus 2025, p. 4